Τήν Παρασκευή 21-1-2022 καί Σάββατο 22-1-2022 πραγματοποιήθηκε, ἀπό τήν Ἑλληνική Ἑταιρεία Ὑπαρξιακῆς Ψυχολογίας «Γίγνεσθαι», διήμερο διαδικτυακό σεμινάριο, μέ θέμα «Ἡ ὑπαρξιακή ματιά τοῦ Χρήστου Μαλεβίτση» καί ὁμιλητή τόν διδάκτορα Κλινικῆς Ψυχολογίας Ἀλέξη Χαρισιάδη.
Πληροφορίες σχετικές μέ τήν Ἑλληνική Ἑταιρεία Ὑπαρξιακῆς Ψυχολογίας μπορεῖτε νά βρεῖτε στόν ἱστότοπο τῆς ἑταιρείας:
https://www.gignesthai.gr/
ΣΧΟΛΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΔΙΗΜΕΡΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ 21-22/1/2022
(ὅπως δημοσιεύτηκε στόν ἱστότοπο τῆς Ἑλληνικῆς Ἑταιρείας Ὑπαρξιακῆς Ψυχολογίας)
Μέσα σε ένα κλίμα ιδιαίτερης συγκίνησης και ιερότητας ολοκληρώθηκε, το Σάββατο 22 Ιανουαρίου, το διήμερο σεμινάριο για τον σπουδαίο έλληνα διανοητή και φιλόσοφο Χρήστο Μαλεβίτση που παρουσίασε διαδικτυακά ο κ. Αλέξης Χαρισιάδης, δίνοντας την ευκαιρία στους συμμετέχοντες να έρθουν σε επαφή με ένα μικρό αλλά σημαντικό μέρος του έργου του. Πολύτιμες στιγμές στη ροή της παρουσίασης και γνωριμίας με το έργο και το βίο του Χρήστου Μαλεβίτση υπήρξαν τόσο οι ακροάσεις υποβλητικών αναγνώσεων αποσπασμάτων των δοκιμίων του από την ηθοποιό κ. Αριστέα Κοντραφούρη όσο και οι γεμάτες ευγνωμοσύνη, θαυμασμό και ενσυναίσθηση περιγραφές, κοινών βιωμάτων με τον φιλόσοφο, των κυριών Δέσποινας Βουλιουρή και Χριστίνας Παπαγγελή από τα χρόνια της νεότητάς τους που όχι μόνον συνεισέφεραν μοναδικά με τις γνώσεις τους αλλά τίμησαν συνολικά με την παρουσία τους το διήμερο σεμινάριο του Γίγνεσθαι. Ο κ. Χαρισιάδης, αναφερόμενος με μεγάλη τρυφερότητα και αγάπη στο πρόσωπο του Μαλεβίτση, μετέφερε στην ολομέλεια ένα εξαιρετικό απόσπασμα της προσωπικής του εμπειρίας παρέχοντας παράλληλα στο ακροατήριο κάποιες από τις καθοριστικές συνδέσεις του έργου του έλληνα φιλοσόφου με τον κόσμο της σύγχρονης ευρωπαϊκής υπαρξιακής θεωρίας και πρακτικής. Προσπάθησε επίσης, το πολύ σημαντικό, να συνδεθεί τόσο η προσωπική διαδρομή όσο και το οξυδερκές και βαθυστόχαστο έργο του Μαλεβίτση για την ανθρώπινη κατάσταση με καθεμία/καθένα από τους συμμετέχοντες, με έναν τρόπο που να τις/τους αφορά άμεσα. Προσφέροντας σε όλες και όλους ένα πολύτιμο και πολλαπλά χρήσιμο προβληματισμό ικανό να φωτίσει τα βήματα όχι μόνο προς την προσέγγιση μιας περισσότερο πνευματικής ψυχοθεραπευτικής εργασίας στο μέλλον όσο κυρίως προς στην αναγνώριση της αξίας μιας περισσότερο ενήμερης στάσης και μιας διαφοροποιημένης προοπτικής απέναντι στην ιερότητα του δώρου που ονομάζουμε ζωή.
Από το ξεκίνημα ακόμη του διημέρου, ο κ. Χαρισιάδης, τοποθέτησε τον Χρήστο Μαλεβίτση ανάμεσα στους σημαντικότερους υπαρξιακούς διανοητές της σύγχρονης Ελλάδας και ως έναν από τους ελάχιστους που κατόρθωσαν να εντάξουν την ιδιαιτερότητα του ελληνικού πνεύματος στο φιλοσοφικό ρεύμα του υπαρξισμού της ηπειρωτικής ευρώπης. Παρότι διέκρινε την δυσκολία πρόσβασης, για τους λιγότερο ενήμερους, των εννοιών του φιλοσόφου στο βάθος των αναφορών και εννοιών του και πάρα την δυσκολία της ιδιαίτερης γλώσσας του Μαλεβίτση, ο κ. Χαρισιάδης μίλησε για την δυνατότητα να γνωρίσουμε βαθύτερα το έργο του και την τολμηρή προτροπή του φιλοσόφου να έρθουμε σε επαφή και επίγνωση με τα προσωπικά όρια της ύπαρξής μας, την περατότητά μας, καθώς όπως τόνισε: «Τίποτε, ούτε φυσικά η ύπαρξη μας στον κόσμο, δεν είναι αυτονόητη». Στάθηκε στο κάλεσμα του διανοητή Μαλεβίτση για υπαρξιακή εγρήγορση που εκπορεύεται και εμπνέεται από το τρίπτυχο της φιλοσοφικής κατανόησης, της ποιητικής ικανότητας του ανθρώπου και τη χάρη μιας θρησκευτικής αποκάλυψης, σε μια μυθική εμβίωση του κόσμου ικανή να μας οδηγήσει να αναγνωρίσουμε εκ νέου τη θαυμασιότητα του υπάρχειν ή προχωρώντας ακόμη παραπέρα, τολμώντας το άλμα πίστης στην υπέρβαση της εγκοσμιότητας. Αντιτάσσοντας, όπως προτείνει και ο φιλόσοφος, στον πόνο της εφήμερης και πεπερασμένης ζωής την εφημερία του πνεύματος και τη δυνατότητα της ψυχής να εδραιώσει το σύνδεσμό της με το αιώνιο. Στην πορεία της αφήγησής του ο κ. Χαρισιάδης μίλησε ακόμη για την σημασία των υπαινιγμών, τον ανθρώπινο λόγο ως έμμεση διαδικασία, την αλήθεια ως άμεση φανέρωση και τη δυνατότητα του αυθεντικού λόγου που οδηγεί στην αμεσότητα και στην κοινή μήτρα της φανέρωσης, έτσι όπως αναδύονται μέσα από τη διδασκαλία του Χρήστου Μαλεβίτση. Περιέγραψε τη σημασία του παροντικού χρόνου στο έργο του και την ανάγκη αναγνώρισής του ως μια ουσιαστική δομή της υπόστασης του ανθρώπου, καθώς το παρόν είναι πάντοτε κρίσιμο, επειδή πάντα τελεί υπό κρίση. Στάθηκε εδώ στα λόγια του Μαλεβίτση πως τελικά όλη η προσπάθεια του ανθρώπου συνίσταται στο πέρασμά του από το έγχρονο παρόν προς την ποιότητα του αιώνιου, άχρονου παρόντος, τονίζοντας ωστόσο πως η επιστροφή στο εδώ και τώρα είναι δύσκολο να επιτευχθεί, καθώς είναι οριακή, και πως για αυτό το λόγο η αιωνιότητα συχνά θα κατοικεί σε κάθε άνθρωπο μόνον ως πιθανή μελλοντική δυνατότητα, παρότι η ουσία της είναι παροντική. Αναφέρθηκε ακόμη στο κάλεσμα του φιλοσόφου προς τον άνθρωπο να διαφύγει της λησμονιάς κινούμενος προς την αναγνώριση της οντολογικής του μοίρας, καθώς θα αναδύεται από το πρώτο ξύπνημα, από το ξέφωτο προς το λιμάνι του όντος και στο μοναδικό γεγονός του υπάρχειν στον κόσμο, ως το πιο θαυμαστό, πιο μυστηριακό και πιο κρίσιμο συμβάν που μπορούμε να ζήσουμε ή να σκεφτούμε. Προς το κλείσιμο του σεμιναρίου περιέγραψε την έννοια του προσώπου στο έργο του Μαλεβίτση και στη σημασία που έχει να αναγνωρίζουμε (και να αντέχουμε ως ψυχοθεραπευτές) αυτό που συμβαίνει στο προσωπικό αποτύπωμα κάθε ανθρώπινης εμπειρίας, καθώς η πιστότητα στο πρόσωπο που συναντάμε σημαίνει πιστότητα στον μοναδικό πόνο που καθένας βιώνει — στο αναφαίρετο δικαίωμα και την ιερότητα του ανθρώπινου πάσχειν. Στάθηκε εδώ στην ικανότητα του ψυχοθεραπευτή να διακρίνει τη διαφορά αυτού που λέγεται με αυτό που δείχνεται ή υπαινίσσεται στο θεραπευτικό δωμάτιο και στη σημασία της εγρήγορσής του να αφουγκραστεί τις «ρωγμές» του θεραπευόμενου που θα του επιτρέψουν να εργαστεί σε βάθος, αγγίζοντας και διερευνώντας μαζί του, με άγρυπνη συνείδηση, τα φλέγοντα ζητήματά του και συχνά αντέχοντας την τραγική ανθρώπινη α-πορία του.
Μια υπαρξιακή ψυχοθεραπεία που εμπνέεται από το έργο του Χρήστου Μαλεβίτση μπορεί λοιπόν να αποβλέπει στην εμβίωση του παρόντος σε όλη τη θαυμασιότητα και αποκαλυπτικότητά του και ο ψυχοθεραπευτής εδώ θα χρειαστεί να επιδιώκει (όπως ίσως και ο φιλόσοφος στα φιλοσοφικά του δοκίμια) να καταστεί εμφανές το πρωταρχικό ερώτημα για τον θεραπευόμενό του, το: «πώς να ζήσει αυθεντικά την ύπαρξή του και να φανεί αντάξιος της έκτακτης και μοναδικής παρουσίας του στον κόσμο». Συμπαραστάτης ή απλά συνοδοιπόρος του προσώπου, της ανθρώπινης ύπαρξης, που την/τον εμπιστεύτηκε και που, κατά τον Μαλεβίτση, θα κινείται πάντα ανάμεσα σε αυτούς τους δύο εννοιολογικούς πόλους: εκείνον της εγκοσμιότητας, που τον συνδέει με τη λήθη, την έκπτωση και την αλλοτρίωση, και εκείνον της αρχέγονης μεταφυσικής πηγής που τον οδηγεί στην ανάταση, τη σωτηριακή αναγέννηση, την α-λήθεια και τον φωτισμό.
Ἀποσπάσματα ἀπό τό σεμινάριο-ἀφιέρωμα στόν Χρῆστο Μαλεβίτση μπορεῖτε να παρακολουθήσετε στούς ἑξῆς συνδέσμους:
Πρῶτο μέρος:
https://www.youtube.com/watch?v=APesaEpIrsU
Δεύτερο μέρος:
https://www.youtube.com/watch?v=IzFq52mHIQU
Τά ἠχητικά ἀποσπάσματα πού ἀκούστηκαν στό συνέδριο ἀπό τήν Ἀριστέα Κοντραφούρη μπορεῖτε νά ἀκούσετε ἐδῶ:
«ΜΕΛΕΤΗ ΘΑΝΑΤΟΥ» (ἀπό τό βιβλίο τοῦ Χρήστου Μαλεβίτση «Ο ΦΩΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ»):
https://www.youtube.com/watch?v=mDTlUb9VVt0
«Η ΑΜΕΣΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΦΑΝΕΡΩΣΕΩΣ» (ἀπό τό βιβλίο τοῦ Χρήστου Μαλεβίτση «ΕΦΗΜΕΡΙΑ»)
https://www.youtube.com/watch?v=9xeiALIpvqA
«ΕΦΗΜΕΡΙΑ» (ἀπό τό βιβλίο τοῦ Χρήστου Μαλεβίτση «ΕΦΗΜΕΡΙΑ»):
https://www.youtube.com/watch?v=4fZcvV4kpts
«ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ» (ἀπό τό βιβλίο τοῦ Χρήστου Μαλεβίτση «ΕΦΗΜΕΡΙΑ»):
https://www.youtube.com/watch?v=MyjWmUSbOGs
Γιά περισσότερες ἀναγνώσεις ἀποσπασμάτων τοῦ συγγραφέα ἀπό τήν Ἀριστέα Κοντραφούρη βλ. ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ (LINKS)